szkoła ponadpodstawowa
geografia
klasa 1
Autor: Katarzyna Kaczmarek
Temat: Plutonizm, wulkanizm i trzęsienia Ziemi
Podczas tej lekcji:
- Poznasz rodzaje procesów wewnętrznych.
- Dowiesz się, czym jest wulkanizm i plutonizm.
- Będziesz potrafił opisać, w jaki sposób procesy wewnętrzne wpływają na kształtowanie powierzchni Ziemi.
Na początku obejrzyj krótki filmik wprowadzający w temat:
Już znasz podstawowe pojęcia. Popatrz, jakie intruzje magmatyczne mogą pojawić się we wnętrzu Ziemi:
Najważniejsze pojęcia, które powinieneś zapamiętać to:
Batolit – masy skalne we wnętrzu Ziemi na znacznej głębokości
Lakkolit – wybrzuszenie magmy do góry (jak kapelusz)
Lopolit – wybrzuszenie magmy do dołu
Dajka – żyła przecinająca warstwy skalne
Sill – żyła biegnąca równolegle wzdłuż warstw skalnych
- Wulkanizm– poniżej krótkie zestawienie i schematy jak wyglądają poszczególne typy wulkanów.
| Eksplozywny | Efuzywny | Stratowulkan |
| Gwałtowna erupcja (wybuch) | Spokojna erupcja | Gwałtowne erupcje przeplatane spokojnymi wylewami magmy |
| Mayon na Filipinach | Mauna Loa na Hawajach | Etna we Włoszech |
| Strome stoki, niewielki rozmiar | Łagodne stoki, rozległe stożek | Stożek dużych rozmiarów ze stromymi stokami |
Żeby utrwalić sobie pojęcia związane z wulkanizmem, rozwiąż quiz: https://learningapps.org/watch?v=pu58kfwaa20
Gdzie występują wulkany? Jak wygląda erupcja? Obejrzyjcie film o Neapolu!
A tutaj film o Stromboli –
Ognisty Pierścień Pacyfiku to skupiska wulkanów wokół wybrzeży Pacyfiku – są to obszary aktywne sejsmicznie.
Wulkany występują najczęściej w miejscach pęknięć tektonicznych na kontynentach oraz tam, gdzie magma jest w stanie przebić cienką skorupę oceaniczną (plamy gorąca).
Trzęsienia Ziemi to drgania skorupy ziemskiej wywołane nagłym przesuwaniem się mas skalnych. Popatrz tutaj, jak przebiega ten proces:
Siłę trzęsienia odnotowujemy w skali Richtera.
Skutkami tego procesu są:
- Ofiary śmiertelne
- Zniszczenia budynków i infrastruktury
- Powstanie tsunami (fale, które zalewają wybrzeże).
Mam nadzieję, że dowiedziałeś się chociaż trochę o procesach zachodzących we wnętrzu Ziemi.
Dla nauczyciela:
Realizacja podstawy programowej:
V Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały. Uczeń: wyjaśnia przebieg głównych procesów wewnętrznych prowadzących do urozmaicenia powierzchni Ziemi (ruchy epejrogeniczne, ruchy górotwórcze, wulkanizm, plutonizm, trzęsienia ziemi);
.
