Szkoła ponadgimnazjalna
Biologia
Klasa trzecia LO/klasa czwarta Technikum
Autor: Joanna Gadomska
Temat: Jak wygląda DNA?
Cele lekcji:
– poznanie budowy i roli cząsteczki DNA,
– doskonalenie umiejętności korzystania z komputera,
– nabycie umiejętności posługiwania się nową aplikacją;
Zawartość: scenariusz lekcji, z linkami do aplikacji na telefon, linkami do filmu oraz zadań interaktywnych,; karta pracy do zrobienia przez ucznia;
Scenariusz zajęć do samodzielnej uczniowskiej lekcji biologii
DNA, czyli kwas deoksyrybonukleinowy, to związek chemiczny, który od dawna interesuje nie tylko naukowców, ale i każdego z nas. Dzięki narzędziom TIK uczniowie będą mogli w trójwymiarze na własne oczy sprawdzić, jak wygląda DNA.
Narzędzia: komputer lub tablet/smartfon każdego ucznia, głośniki, karta pracy z zadaniami do uzupełnienia, kolorowy papier, klej, nożyczki, plastelina, druciki, wyciory, wykałaczki, koraliki, klocki, *aplikacja edukacyjna na smartfona AR 3D Science, *wydrukowana karta do aplikacji AR 3D Science,
Metody pracy: mapa myśli, praca z e-podręcznikiem, korzystanie z zasobów internetu , kreatywna praca – tworzenie modelu DNA, *praca z aplikacją;
*punkty, które mogą być opcjonalnie zrealizowane przez ucznia;
Uczeń otrzymuje temat lekcji – Jak wygląda DNA?. Temat lekcji sformułowany jest w formie pytania, aby uczeń podczas aktywnego uczestniczenia w całej lekcji sam starał się szukać odpowiedzi na pytanie podane w temacie. Jeżeli na koniec lekcji uczeń będzie umiał omówić budowę DNA na schemacie oraz samodzielnie narysować schematycznie tę cząsteczkę, oznacza to, że cel lekcji został osiągnięty.
Przebieg lekcji:
- Początek lekcji to tworzenie przez ucznia mapy myśli – uczeń na środku kartki zeszytu zapisuje pojęcie „DNA”. Zadaniem ucznia jest podanie jak największej liczby skojarzeń związanych z tą cząsteczką. Uczeń zapisuje swoje propozycje w zeszycie.
- Uczeń za pomocą swojego smartfona lub komputera musi odnaleźć w Internecie odpowiedzi na pytania dotyczące historii odkrywania i poznawania DNA, :
- W którym roku i przez kogo zostało odkryte DNA?
- Kto skonstruował po raz pierwszy model budowy cząsteczki DNA?
- W którym roku odkrywcy struktury DNA otrzymali Nagrodę Nobla?
- Kiedy po raz pierwszy DNA zostało wykorzystane w kryminalistyce?
- Uczeń wyszukuje w Internecie: rysunki, zdjęcia oraz animacje dotyczące DNA, tworząc spis linków do ciekawych materiałów z zakresu DNA.
- Na podstawie podręcznika oraz znalezionych informacji, uczeń poznaje budowę cząsteczki DNA i uzupełnia przygotowaną przez nauczyciela kartę pracy dotyczącą DNA.
- Na podstawie zdobytej wiedzy, uczeń tworzy swój własny model DNA (z rzeczy posiadanych obecnie w domu).
- *Uczeń instaluje na swoim smartfonie darmową aplikację AR-3D Science, dostępną w Sklep Play (https://play.google.com/store/apps/details?id=in.pantherstudio.arscienceeducationlearning&hl=pl).
Uczeń pobiera za darmo kartę DNA do wydrukowania (karta dostępna jest pod adresem: https://drive.google.com/file/d/0B__QXD1FMVvQaXZQcTQ0UjlmcTA/view?usp=sharing). Uczeń drukuje kartę a następnie ją skanuje. Po zeskanowaniu uczeń może zobaczyć trójwymiarową cząsteczkę DNA.
- Na zakończenie uczniowie oglądają filmik na YouTubie, który przedstawia izolowanie DNA z owocu kiwi, filmik https://www.youtube.com/watch?v=ZQBQUprggWw .
- *Jeżeli uczeń dysponuje czasem i potrzebnymi odczynnikami, warto zaproponować uczniom, aby przygotowali i nagrali własny filmik z izolacji DNA (np. z cebuli lub truskawek), który będzie można również zamieścić w Internecie, jako pomoc naukowa dla innych.
- Po podsumowaniu lekcji uczeń wykonuje test wiedzy dostępny w Internecie pod adresem https://www.testomaniak.pl/test/biologia-kwasy-nukleinowe-dna-i-rna-3,t290 , gdzie od razu otrzymuje wyniki z rozwiązania, (pytania o RNA można pominąć).
Dodatkowe informacje:
Wygląd aplikacji AR 3D Science dostępnej w Sklep Play, którą można bezpłatnie ściągnąć na tablet lub smartfon. Aplikacja dostępna jest pod adresem https://play.google.com/store/apps/details?id=in.pantherstudio.arscienceeducationlearning&hl=pl
Zdjęcie prezentuje kartę wydrukowaną przez nauczyciela, którą otrzymuje uczeń, aby ją zeskanować. Karta do wydrukowania dostępna jest pod adresem https://drive.google.com/file/d/0B__QXD1FMVvQaXZQcTQ0UjlmcTA/view?usp=sharing
Zdjęcia przedstawiają trójwymiarowy obraz cząsteczki DNA, jaki powstał po zeskanowaniu karty, dzięki użyciu aplikacji AR 3D Scence
Karta pracy dla ucznia:
Jak wygląda DNA?
- Z pomocą podręcznika oraz wiadomości znalezionych w Internecie odpowiedź na pytania:
- W którym roku i przez kogo zostało odkryte DNA?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
- Kto skonstruował po raz pierwszy model budowy cząsteczki DNA?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
- W którym roku odkrywcy struktury DNA otrzymali Nagrodę Nobla?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
- Kiedy po raz pierwszy DNA zostało wykorzystane w kryminalistyce?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- Na podstawie wiadomości znalezionych w podręczniku, uzupełnij tekst:
Rolą DNA jest ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
DNA zlokalizowane jest:
– w komórce prokariotycznej ………………………………………………………………………………………………………………………………..
– w komórce eukariotycznej…………………………………………………………………………………
– w komórce zwierzęcej ………………………………………………………………………………………..
– w komórce roślinnej ………………………………………………………………………………………………………
*Zaznacz poprawną odpowiedź.
DNA mamy i dziecka różni się:
- Budową nukleotydów
- Rodzajami wiązań pomiędzy komplementarnymi zasadami
- Rodzajami zasad azotowych
- Sekwencją zasad azotowych
- Schematy przedstawiają cząsteczkę DNA. Wykonaj poniższe zadania, w oparciu o podane schematy;
- Podaj nazwę kształtu cząsteczki DNA…………………………………………………………………………………………………………….
- Podaj nazwy zaznaczonych elementów na schemacie
P ……………………………………………………………………………….. D…………………………………………………………………………….
A ………………………………………………………………………………. C …………………………………………………………………………
T ………………………………………………………………………………. G ………………………………………………………..………………….
- Zakreśl na schemacie kółkiem jeden nukleotyd;
- Wymień elementy wchodzące w skład jednego nukleotydu DNA: ……………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- Zaznacz na schemacie ilość wiązań wodorowych pomiędzy komplementarnymi zasadami;
- Wyjaśnij, dlaczego erytrocyty, plemniki oraz komórki naskórka nie nadają się do badania DNA. Podaj przykład komórek ludzkich, z których można wykonać dokładne badanie DNA człowieka. Uzasadnij swój wybór.
erytrocyty ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
plemniki ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
komórki naskórka …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
komórki do badania ……………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Do podanej nici DNA dopisz nić komplementarną
A C C A G A T A C A G A T A C T G A C
………………………………………………………………………..
- W laboratorium poddano badaniu cząsteczkę DNA. Ustalono, że zawiera ona 27 % adeniny. Oblicz, ile w badanym DNA, będzie cytozyny, guaniny i tyminy.
- Badana próbka DNA zawiera 370 nukleotydów, z czego 128 nukleotydów zawiera cytozyną. Oblicz, ile w badanej próbce DNA jest adeniny, tyminy i guaniny.
- W laboratorium, poddano działaniu wysokiej temperatury dwie cząsteczki DNA. Pierwsza cząsteczka zawierała mniej zasad A i T, a więcej C i G. Druga cząsteczka zawierała więcej zasad A i T. Podaj, która cząsteczka został szybciej zniszczona. Odpowiedź uzasadnij, podając jeden argument.
Informacje dla nauczyciela:
Realizacja podstawy programowej:
- Genetyka i biotechnologia.
- Kwasy nukleinowe.
Uczeń:
1) przedstawia budowę nukleotydów;
2) przedstawia strukturę podwójnej helisy i określa rolę wiązań wodorowych w jej utrzymaniu;
