Szkoła ponadgimnazjalna/szkoła ponadpodstawowa
Klasa 2 liceum/technikum
Autorka: Anna Konarzewska
Autorka bloga: http://bycnauczycielem.blogspot.com/2019/09/romantyzm-ck-norwid.html
Temat: Co łączy filozofię Diogenesa z „Pielgrzymem” Norwida?
Droga Uczennico!
Drogi Uczniu!
Podczas tej lekcji przypomnisz sobie filozofię antycznego filozofa, Diogenesa. Powędrujemy wspólnie z podmiotem lirycznym „Pielgrzyma” Norwida w świat romantyków, doceniając rzeczy małe i wartość wolności. Poznasz motyw homo viator. Przy okazji odkryjesz analogię Norwidowskiego pojmowania świata oraz światopoglądu romantycznego w znanej piosence „Mój jest ten kawałek podłogi”.
- Wypisz wszystkie skojarzenia ze słowem „pielgrzym”.
- Motyw homo viator w literaturze oznacza człowieka, który podróżuje, poznając rzeczywistość i/lub samego siebie.
- Przeczytaj wiersz C.K. Norwida „Pielgrzym”: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/norwid-pielgrzym.html
- Spróbuj odpowiedzieć na pytania:
– Kim jest podmiot liryczny?
– Co można powiedzieć o życiu podmiotu mówiącego?
– Co jest ważne w jego życiu? Jakie wartości uznaje za ważne?
– Co daje wolność bohaterowi tego utworu?
– Czy znajdziesz kontrast między światem duchowym i materialnym w tekście?
– Z czym rozprawia się tutaj poeta? Na co chciał zwrócić uwagę?
– Wymień cechy podmiotu lirycznego, które należą do typowych dla bohaterów romantycznych?
- Czy pamiętasz antycznego filozofa, Diogenesa, który słynął z pogardy do dóbr materialnych i ponoć spał w beczce? Przeczytaj bajkę filozoficzną z Diogenesem w roli głównej:
Filozof grecki Diogenes, o którym mówi się, że mieszkał w beczce, jest dobrze znany ze swego absolutnego umiłowania wolności i natury. Pewnego dnia, gdy na skromną kolację jadł soczewicę, natarczywie zaczepił go Arystyp, filozof, który prowadził wygodne i dostatnie życie, ponieważ był jednym z dworzan króla.
Arystyp rzucił mu z niejaką pogardą:
– Widzisz, gdybyś nauczył się nadskakiwać królowi, nie byłbyś zmuszony zadowalać się takimi odpadkami, jak to prostackie danie z soczewicy!
Diogenes spiorunował go wzrokiem i odpowiedział:
– Gdybyś nauczył się zadowalać soczewicą, nie musiałbyś nadskakiwać królowi!
*
Opowiada się również, że wielki król Aleksander, pełen podziwu dla wyrzeczeń Diogenesa, złożył mu kiedyś wizytę. Diogenes, na wpół nagi, wygrzewał się na słońcu. Aleksander Wielki zbliżył się do niego i zapytał: „Czego pragniesz, a ja to dla ciebie zdobędę?”.
Diogenes podniósł głowę i odpowiedział: „Przestań mi zasłaniać słońce!”.
Źródło: „Diogenes i soczewica”, w: „Bajki filozoficzne” M. Piquemal, Wydawnictwo Muchomor 2016
- Pomyśl: Czego uczy nas ta opowieść?
Uczy nas tego, że wolność ma swoją cenę. Aby stać się wolnym należy odrzucić przywiązanie do dóbr materialnych, ponieważ wszystko, co posiadamy, posiada nas w zamian.
Odpowiedz na pytania: Dlaczego ludzie współcześni otaczają się dobrami materialnymi? Jakie mogą płynąć z tego niebezpieczeństwa? Jak znaleźć umiar? Z czego jesteś gotowy/a zrezygnować dla swojej wolności? Co powiedziałby Diogenes, gdyby zobaczył, jak żyjemy dzisiaj?
- Co łączy Diogenesa z Pielgrzymem?
- Wysłuchaj poniższego utworu muzycznego, a następnie poszukaj w nim analogii do utworu Norwida, zwróć uwagę na bunt, indywidualizm i wolność:
Informacje dla nauczyciela:
– Uczeń samodzielnie interpretuje tekst romantycznego twórcy, rozumie jego treść,
– Uczeń odnajduje nawiązania do tekstu w kulturze,
– Uczeń potrafi powiązać tekst romantyczny ze światopoglądem epoki, głównymi cechami bohatera romantycznego.
– Uczeń poprzez nawiązanie do filozofii antycznej rozumie postawę podmiotu lirycznego, potrafi określić jego cechy.
